Zespół Szkół Specjalnych im. św. ks. Zygmunta Gorazdowskiego w Wierzbicach

Opóźniony rozwój mowy

Opóźnienia w pojawianiu się kolejnych etapów rozwoju mowy nie powinny przekraczać 6 miesięcy. Jeśli jednak dziecko skończy trzy lata i nie mówi lub wypowiada tylko kilka słów – należy udać się do logopedy lub foniatry.

Do czynników opóźniających rozwój mowy należą:

• czynniki środowiskowe – rodzinne więzi emocjonalne, małomówne otoczenie, wielojęzyczność, zaniedbania ze strony najbliższego otoczenia dziecka,
• wady słuchu,
• upośledzenie umysłowe,
• zaburzenia neurologiczne (np. mózgowe porażenie dziecięce),
• rozszczepy wargi i podniebienia i inne nieprawidłowości w budowie aparatu artykulacyjnego (np. wady zgryzu),
• zaburzenia emocjonalne – autyzm, mutyzm, logofobia.

Niesamoistny opóźniony rozwój mowy pojawia się na skutek upośledzenia umysłowego. Ośrodki mowy znajdujące się w mózgu oraz połączenia nerwowe w ich obrębie nie rozwijają się w sposób właściwy. Nieprawidłowości mogą dotyczyć także obszarów odpowiadających za pamięć, słuch, wzrok oraz miejsc, które odpowiadają za prawidłowe kierowanie mięśniami znajdującymi się w aparacie mowy człowieka.

Brak mowy lub jej bardzo wolny rozwój jest zwykle pierwszym sygnałem, który jest zauważony przez rodziców i lekarzy. Ważne jest, by dziecko otrzymało pomoc jak najwcześniej – dziecięcy mózg jest najbardziej „plastyczny” do trzeciego roku życia (stąd w dzisiejszych czasach duży nacisk na wczesne wspomaganie rozwoju dziecka).

Dzieci z upośledzeniem umysłowym w stopniu lekkim (iloraz inteligencji w granicach 50 - 70) zaczynają posługiwać się słowami około 3 roku życia, a zdaniami w 5 – 6 roku. Upośledzenie w stopniu umiarkowanym (36 - 50) powoduje, ze słowa pojawią się około 5 roku życia, zaś zdania w wieku 8 – 10 lat. Upośledzenie umysłowe w stopniu znacznym i głębokim (poniżej 36) sprawia, że dzieci wypowiadają jedynie kilka słów, czasem pojawiają się równoważniki zdań lub zbitki słów. Często mowa nie pojawia się wcale.

W większości przypadków rozumienie mowy (mowa bierna) jest na wyższym poziomie niż posługiwanie się mową czynną.