Zespół Szkół Specjalnych im. św. ks. Zygmunta Gorazdowskiego w Wierzbicach

Rozwój mowy małego dziecka – etapy

Dziecko przygotowuje się do mówienia już w czasie życia płodowego –  wtedy to wykształcają się narządy odpowiedzialne za komunikowanie się. Od 3. miesiąca życia dziecko może „podsłuchiwać” otoczenie i w ten sposób oswaja się z dźwiękami, które spotka już niedługo.

1. Pierwszy krzyk – wydany przez dziecko zaraz po narodzinach jest połączony z nauką oddychania. Krzyk i płacz to również sposób na ćwiczenie aparatu głosowego, jego koordynację.

2. Głużenie / gruchanie – pojawia się około 2 – 3 miesiąca życia dziecka i jest odruchem bezwarunkowym. Występuje nawet u dzieci głuchoniemych. To nieświadoma zabawa własnym aparatem artykulacyjnym i jednocześnie świetna gimnastyka mięśni, które w przyszłości zostaną zaangażowane w proces mówienia.

3. Gaworzenie – około 6. miesiąca życia dziecko zidentyfikuje swoje własne głużenie i wtedy  rozpocznie się etap gaworzenia. Niemowlę będzie posługiwać się głosem w sposób świadomy - zacznie naśladować melodię i intonację głosu matki. Będzie też artykułować ciągi sylab – na razie nie będą to słowa znaczące. Do końca 1. roku dziecko nauczy się reagować na własne imię, rozumieć proste polecenia, wypowie też swoje pierwsze słowa – mama / tata.

Wyżej wymienione etapy wchodzą w skład tzw. okresu melodii.

4. Okres wyrazu – potrwa końca 2. roku życia dziecka. W tym czasie rozwój mowy powinien postępować dość szybko: maluch pozna około 300 słów, a jego wypowiedzi z jednowyrazowych zamienią się w równoważniki zdań.

5. Okres zdania – potrwa do końca 3. roku życia. Tuż po 2. urodzinach dziecko wejdzie w okres posługiwania się zdaniem pojedynczym, a co za tym idzie – będzie intuicyjnie poznawało reguły gramatyczne. Do końca 3. roku zdania rozrosną się do 4 – 5 – wyrazowych. Zasób słownikowy powiększy się do 1000 – 1500 słów.

Na tym kończy się okres kształtowania mowy. Kolejny etap będzie służył jej doskonaleniu.

6. Okres swoistej mowy dziecięcej – najdłuższy etap – potrwa aż do 7. roku życia dziecka. Najpierw dziecko będzie tworzyć własne słowa – rodzaj neologizmów. W tym czasie powinna pojawić się umiejętność tworzenia zdań  rozwiniętych, a zdolność do prowadzenia rozmowy, czyli nadawania i odbierania komunikatów będzie ulegała ciągłemu doskonaleniu. Zasób słownikowy to około 4000 słów.

Artykulacja głosek:

Opóźnienia w pojawianiu się kolejnych etapów nie powinny przekraczać 6 miesięcy.